Van pk naar kW: zo zit dat

Wat is een kW?

De afkorting kW staat voor kilowatt. Dat is een algemeen gebruikte eenheid voor vermogen, bijvoorbeeld om aan te geven hoe krachtig iets is of hoeveel elektriciteit het gebruikt. Dit wordt voornamelijk gebruikt voor motoren en machines, maar ook wel voor het energieverbruik van bijvoorbeeld een woning.

Wat is een pk?

De kW is dus eenvoudig, maar de ene pk is de andere niet. In tegenstelling tot veel andere eenheden, heeft pk geen internationaal symbool. In het Nederlands gebruiken we ‘pk’ als afkorting van paardenkracht en zo heeft bijna iedere taal zijn eigen aanduiding. De term ‘paardenkracht’ ontstond in de tijd dat stoommachines het werk van paarden overnamen. Om aan te geven hoe krachtig een stoommachine was, lag de vergelijking met de kracht van een paard voor de hand.

Er zijn SAE-pk’s en DIN-pk’s. Dan zijn er ook nog internationale aanduidingen zoals PS, hp, bhp, en fiscale pk’s. Hoe zit dat precies? Een uitleg.

Twee soorten pk: SAE en DIN

Laten we beginnen met de SAE-pk’s en DIN-pk’s. De DIN-pk komt van het Deutsches Institut für Normung en is de pk zoals die nu wordt gebruikt. Hierbij wordt het vermogen gemeten aan de wielen, dus inclusief transmissie, aandrijflijn, uitlaatsysteem en alle andere zaken die het motorvermogen in feite inperken.

De SAE-pk komt van het Society of Automotive Engineers en werd vóór de jaren ’70 gebruikt. Bij de ‘SAE gross hp’ wordt het vermogen direct bij de motor gemeten, dus kom je op een hogere waarde dan met de DIN-pk. De DIN-pk is in feite het vermogen dat de motor in de praktijk levert. Later werd de ‘SAE net hp’ geïntroduceerd, die gelijk is aan de DIN-methode.

PS, hp, bhp en cv

Dan zijn er ook nog internationale aanduidingen. De meest gangbare in West-Europa zijn PS, hp, bhp en cv. De aanduiding PS wordt redelijk internationaal gebruikt, maar is de Duitse afkorting van ‘Pferdestärke’. De PS is exact gelijk aan de Nederlandse pk.

De afkorting ‘hp’ komt van het Engelse ‘horse power’, maar dit is toch niet helemaal gelijk aan de Nederlandse pk. De Engelsen gebruiken voor de berekening hun hp iets anders basiseenheden. Zonder moeilijk te doen met allerlei formules: het de Engelse hp kom je op een heel iets lagere waarde uit dan met pk. Het scheelt weinig, maar is dus niet hetzelfde. Het verschil tussen brake horse power (bhp) en hp is min of meer vergelijkbaar met het verschil tussen SAE- en DIN-pk.

Vooral in België en Frankrijk heb je ook nog fiscale pk’s (cheval fiscal, cv), maar die houden geen direct verband met het daadwerkelijke vermogen van de motor.

Handige omrekentool kW naar pk

Toch wel ingewikkeld dus, al die pk-varianten. Gelukkig gebruiken we tegenwoordig nog maar één soort pk. Daarbij staat 1 kW gelijk aan 1,362 pk. Een motor met een vermogen van 100 kW levert dus 136 pk. Geen zin in rekenwerk? Gelukkig zijn er heel handige omrekentools zoals https://kwnaarpk.eu/. Voer gewoon het aantal pk in en je krijgt direct het aantal kW te zien.