Opinie: Aanbevelingen elektrisch rijden, schiet dat zo wel op?

Als je de visboer vraagt om een gezonde maaltijd, wat zou hij dan aanbevelen? Eenzelfde gevoel van voorspelbaarheid ontstaat tijdens het lezen van het advies ‘Maak elektrisch rijden groot’.

Het Formule E-Team en de ANWB hebben dit document laten opstellen met daarin 8 aanbevelingen om elektrisch rijden onder particulieren aan te moedigen. Het is bedoeld als actieplan voor de regering.

Als loyale supporters van auto’s met stekkers omarmen we alles wat e-rijden aanmoedigt. Dat enthousiasme kreeg wel een knauw. De cover is een eerste aanslag: we zien een Volvo V60 Twin Engine terwijl het rapport gaat over elektrisch rijden door particulieren. Als dat maar goed gaat…

Eenzijdig

‘Maak elektrisch rijden groot’ is een verzorgd uitgevoerd adviesrapport, grondig gedocumenteerd en uitvoerig toegelicht. Maar daarnaast is het ook eenzijdig, voorspelbaar en met weinig concrete toezeggingen. Meest duidelijke uitkomst van het hele betoog: de overheid wordt gevraagd om 136 miljoen euro uit te trekken om zo 22.000 e-auto’s extra op de weg te krijgen en 57.000 kopers van gebruikte e-auto’s te supporten met een oplaadtegoed. Dat laatste is trouwens wel een slimme vondst: het werkt alleen voor PHEV-rijders die actief laden.

Ontbreekt

Het steunen van EV’s is een prima ambitie. Wat aan het document ontbreekt is een heldere en objectieve analyse waarom al deze voorgestelde oplossingen en gevraagde bijdragen nou juist de beste en ook meest noodzakelijke zijn. Veel voorstellen zijn bepaald niet nieuw, zoals instapdagen. Er ontbreken vaak exacte aantallen en uitleg: hoeveel accucertificaten? Waarom 8.000 extra laadpunten (en extra ten opzichte van welk aantal eigenlijk…)? Daardoor komt het willekeurig over.

Nergens staat benoemd welke investering er nodig is voor al deze maatregelen en hoe(veel) alle partijen er zelf aan bijdragen. Samen met de minder cijfermatige uitwerking van de actiepunten wordt het daardoor te vrijblijvend. Behalve als het gaat om de aanschafsubsidie door de overheid. Zo’n plan dus. Bestaande middelen worden opnieuw opgelijnd, vol ambitie, vol statistiekem. Het hele document leest als een lange aanloop om de gevraagde EV-subsidies te rechtvaardigen. En daarin slaagt het hooguit gedeeltelijk.

Merkwaardige keuze

Dat wil niet zeggen dat de aanbevelingen onjuist, onterecht of inefficiënt zijn. Hoe goed de ideeën zijn, wordt ondanks alle cijfers, bijlagen en uitleg niet direct duidelijk.

• Dit zijn in het kort de 8 aanbevelingen voor elektrisch rijden voor particulieren:
  1 Zorg voor objectieve en onafhankelijke informatie over elektrisch rijden
  2 Lanceer een charmeoffensief met bijvoorbeeld instapdagen
  3 Zorg voor actuele en betrouwbare informatie over laadpunten (locatie, beschikbaarheid, tarief)
  4 Zorg voor meer laadpunten
  5 Biedt e-auto’s aan via private lease en als deelauto
  6 Komt met een certificaat dat de staat van de batterij inzichtelijk makt
  7 Ontwikkel een garantie voor batterijen
  8 Geef consumenten een aanschafsubsidie of laadtegoed bij aanschaf van een e-auto
• Deze aanbevelingen richten zich op 4 barrières:
  1 Gebrek aan kennis
  2 Praktische beperkingen gebruik en opladen
  3 Onzekerheid laadpunten, accu en kosten
  4 Hoge aanschafprijs

Heus niet gratis

De overheid hoeft aan slechts 1 van de 8 actiepunten hoeft mee te doen, de rest pakt de markt op. Zo hoort dat anno 2016, marktpartijen nemen het voortouw. Dus wil de BOVAG wel batterijcertificaten en accugaranties verzorgen samen met RAI Vereniging. Dat is business: garagehouders gaan de uitvoering verzorgen. De meting, registratie en certificering zijn heus niet gratis.

‘De gemiddelde consument’

Verder kijkend, wordt duidelijk dat de voorgestelde actiepunten extra business opleveren voor de partijen die toezeggen de aanbeveling op te pakken. Zoals ANWB, Natuur & Milieu, NKL en ook de vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen. Bezig zijn met business, daar is natuurlijk niks mis mee. Wat daarbij jammer is, is dat de herkomst van de 4 gesignaleerde problemen (barrières) in het rapport totaal niet terug te vinden. Veel verder dan ‘de gemiddelde consument vindt’ gaat de onderbouwing niet. En wat de achterliggende oorzaak is, is dan ook giswerk. Daarmee zijn de adviezen, activiteiten, plannen en investeringen/subsidies gebouwd op deze 4 aannames.

Meer van hetzelfde

Evenmin wordt duidelijk waarom eerdere instapdagen, bestaande websites met info over EV’s, huidige deelautoprojecten en de reeds geplande uitrol van laadpunten niet voldoende zijn (geweest). Het hele voorstel leest daardoor als een herhaling van zetten, met meer van hetzelfde. De vrijblijvendheid van de diverse aanbevelingen is daarbij wel opmerkelijk: een programma met testrijders, een forum, een campagne, nieuwe of verbeterde apps, financiering nog onderzoeken, meer elektrische auto’s in deelprojecten … Zo’n plan dus.

15% elektrisch in 2025

Stond motie-Groot bij aanvang voor volledig elektrische auto’s vanaf 2025, inmiddels is dat omgezet naar 15% plus nog eens 35% andersoortige e-aandrijvingen. Dat meldt de voorgestelde Green Deal Elektrisch Vervoer 2016-2020 dat onderdeel uitmaakt van het adviesrapport.

De partijen beloven samen te streven naar 50% elektrische auto’s per 2025 (nieuw verkocht).

Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft het voorstel beoordeeld. Vooral punt 8 ervan, de overheidssubsidie voor nieuwe en gebruikte auto’s. Het PBL vindt de voorstellen logisch maar twijfelt of de geboden voordelen (subsidies) effectief en doelmatig zijn.

We citeren:

Gedegen analyse van markt elektrische auto’s
Het adviesrapport ‘Maak elektrisch rijden Groot’ van het FET bevat een gedegen analyse van de huidige markt voor elektrische auto’s in Nederland en komt op basis daarvan tot logische voorstellen voor acties om elektrisch rijden voor particulieren aantrekkelijker te maken.
Het PBL concludeert in zijn review verder dat de in het rapport voorgestelde aanschafsubsidie voor nieuwe elektrische auto’s een effectief middel is om de aanschaf van elektrische auto’s door particulieren te stimuleren. Ook de voorgestelde introductie van een laadtegoed voor kopers van gebruikte elektrische auto’s lijkt effectief om de tweedehandsmarkt een impuls te geven.
Wel zou het adviesrapport aan kracht winnen als inzicht wordt gegeven in de totale omvang van de financiële voordelen voor elektrische auto’s, inclusief de fiscale voordelen in de aanschaf- en wegenbelasting. Ook is niet duidelijk of de voorgestelde vormgeving van beide instrumenten een effectieve en doelmatige manier is om de ambitie van 75.000 elektrische auto’s in particulier bezit te halen.