Elektrische auto opladen: alles wat je moet weten

Het opladen van een elektrische auto heeft iets meer voeten in de aarde dan het voltanken van een auto met een brandstofmotor, maar dat betekent niet dat het ingewikkeld is. Je hoeft immers alleen een stekker in te pluggen en het laadproces te starten. Alleen zijn er diverse soorten stekkers, het opladen gaat niet overal even snel, de kosten voor het opladen kunnen sterk verschillen en er zijn veel verschillende aanbieders van laadpassen.

Hoe werkt het opladen?

Het opladen van een elektrische auto doe je met de meegeleverde laadkabel. Je hoeft alleen de stekker in de laadaansluiting van de auto en het laadpunt te steken. Er zijn ook laadpunten waar al een laadkabel aan vastzit. Dan hoef je je eigen laadkabel niet te gebruiken.

Het starten en beëindigen van een laadsessie gaat met behulp van een app of een laadpas op naam van een persoon of bedrijf. Dit is ook nodig voor de automatische facturatie van de stroomkosten. Bij het starten van de laadsessie vergrendelt ook de stekker aan beide kanten, zodat die tijdens het laden niet kan worden losgetrokken.

Opladen met AC of DC

Het opladen van een elektrische auto kan met wisselstroom (AC) of gelijkstroom (DC). Daarbij verwijzen AC en DC naar de Engelse afkortingen van ‘alternating current’ en ‘direct current’.

Het landelijke elektriciteitsnet werkt met AC, maar een batterij van een elektrische auto werkt met DC. Om de batterij te kunnen opladen met stroom die direct afkomstig is van het elektriciteitsnet, moet AC eerst worden omgezet naar DC. Dat gebeurt met behulp van een omvormer in de auto. De omvormer heeft echter een beperkende werking op de laadsnelheid van de batterij.

Laden met AC geldt voor vrijwel alle laadpunten thuis, op werk, op straat, in de woonwijk, in parkeergarages etc. Het gaat hier om de eenvoudig ontworpen laadpunten waar je je eigen laadkabel moet gebruiken. Het vermogen dat zo’n AC-laadpunt levert, varieert tussen 2,3 kW en 22 kW. Hoe hoger het vermogen, hoe sneller de batterij kan worden opgeladen. Veruit de meeste openbare AC-laadpunten in Nederland leveren een vermogen van 11 kW.

Bij het opladen met DC wordt de omvormer in de auto omzeild, waardoor veel hogere laadsnelheden mogelijk zijn. Daarom wordt dit snelladen genoemd. Het omzetten van AC naar DC vindt plaats in het laadstation zelf. Snelladers zijn voornamelijk te vinden langs de snelweg en op parkeerplaatsen van grote winkelcentra te vinden.

DC-laders leveren vermogens tussen de 50 en 150 kW en soms wel 350 kW bij de nieuwste laadstations die in Europa gebouwd worden. Bij de meeste elektrische auto’s is de batterij via zo’n snellader in ongeveer 30 minuten tot 80% opgeladen. Ofwel tien keer sneller dan via een doorsnee AC-laadpunt. Bij een snellader hoef je je eigen laadkabel overigens niet te gebruiken, want die zit al aan het laadstation. Vanwege de veel hogere laadvermogens zijn deze laadkabels dikker, zwaarder en vaak ook watergekoeld.

Welke stekker past in mijn elektrische auto?

De type 2-stekker – ook wel de Mennekes-stekker genoemd – is sinds 2014 de universele standaard in Europa voor het opladen van elektrische auto’s met wisselstroom (AC). Sindsdien is de type 2-aansluiting te vinden bij alle AC-laadpunten en alle elektrische auto’s (en plug-in hybrides) die in Europa verkocht worden.

De type 3-stekker – ook wel de CCS-stekker (Combined Charging System) genoemd – is sinds 2017 de Europese standaard voor snelladen met gelijkstroom (DC). Sindsdien zijn dus alle nieuwe elektrische auto’s die geschikt zijn voor snelladen, uitgerust met een CCS-aansluiting.

Sommige elektrische auto’s van vóór 2017, waaronder de eerste en tweede generatie van de Nissan LEAF, hebben echter een andere aansluiting voor DC-laden. Snelladen kan bij deze auto’s alleen met de zogeheten Chademo-stekker, en dus niet met de CCS-stekker.

Als gevolg van de Europese regelgeving hebben vrijwel alle nieuwe snellaadstations die sinds 2017 zijn gebouwd of vernieuwd, alleen CCS-laadkabels. De Chademo-stekker wordt langzaam uitgefaseerd en is in verhouding tot het totaal aantal snellaadstations op relatief weinig plekken te vinden.

Hoe lang duurt het opladen van een elektrische auto?

De laadtijd van de batterij is afhankelijk van diverse factoren: de batterijcapaciteit (in kWh), met welk vermogen de batterij maximaal kan worden opgeladen (in kW), het vermogen dat het AC- of DC-laadpunt maximaal kan leveren (in kW) en de temperatuur van de batterij.

Belangrijk om te weten is dat de zwakste schakel bepaalt hoe snel de batterij daadwerkelijk wordt opladen. En hoe lang het uiteindelijk duurt voordat de batterij is volgeladen, is afhankelijk van de capaciteit. Hoe hoger het aantal kWh, hoe meer energie de batterij kan opslaan en hoe langer het duurt voordat die is volgeladen.

Met welk vermogen de batterij van de auto maximaal kan worden opgeladen met wisselstroom (AC), is afhankelijk van omvormer in de auto. Veel elektrische auto’s hebben een boordlader variërend tussen de 6 en 11 kW, al zien we wel dat steeds meer nieuwe elektrische auto’s standaard al een 11 kW-boordlader hebben of zelfs hoger.

Verder zijn de prestaties van de batterij afhankelijk van de buitentemperatuur. Bij zeer lage temperaturen kan een batterij minder energie opslaan en minder snel laden. Als de batterij te warm wordt, bijvoorbeeld tijdens snelladen, wordt het laadvermogen automatisch teruggeschroefd om oververhitting te voorkomen.

Als je wilt weten hoe lang het in theorie duurt om de batterij op te laden, hoef je alleen de batterijcapaciteit te delen door de werkelijke laadsnelheid. Bij een 50 kWh-batterij die met 11 kW wordt opgeladen, duurt het minimaal 50 ÷ 11 = 4,5 uur om de batterij op te laden van 0 tot 100%.

Hoe lang duurt snelladen?

Bij een DC-snellader zijn veel hogere laadvermogens mogelijk dan bij een AC-laadpunt. De daadwerkelijke laadtijd wordt ook hier bepaald door het laadvermogen dat de batterij maximaal kan hebben. Dat verschilt per merk en model. Bij de meeste elektrische auto’s kun je snelladen met een vermogen rond de 100 kW. Daarmee duurt het ongeveer 30 minuten om een 50 kWh-batterij tot 80% op te laden.

Wat is een laadpas en hoe werkt het?

In tegenstelling tot een tankstation waar je direct kunt betalen met contant geld of je pinpas, kun je bij veruit de meeste laadpunten niet direct afrekenen. Als je gebruik wilt maken van een openbaar laadpunt om een elektrische auto op te laden, dan heb je een laadpas nodig.

Een laadpas is een pasje of een sleutelhanger die nodig is om het opladen van een elektrische auto te kunnen starten/eindigen. Je kunt een laadpas kosteloos aanvragen bij een van de vele aanbieders. De laadpas staat op naam van een persoon of bedrijf en de kosten voor het opladen worden automatisch in rekening gebracht.

Meer weten over laadpassen? Lees hier alles wat je moet weten

Hoeveel kost het opladen van een elektrische auto?

De laadkosten van een elektrische auto zijn opgebouwd uit meerdere onderdelen. Behalve de stroom die per kWh in rekening wordt gebracht, betaal je ook voor het gebruik van het laadpunt (starttarief) en het gebruik van de laadpas waarmee je de laadsessie activeert. Er zijn alleen allerlei verschillende aanbieders van laadpunten en laadpassen die allemaal hun eigen tarieven hanteren. Die tarieven kunnen dan weer verschillen per abonnementsvorm, per laadpunt en per stad of provincie.

Daarnaast is het midden in een energiecrisis moeilijk voorspellen hoe de laadkosten zich de komende tijd ontwikkelen. De kosten per kWh zijn de afgelopen tijd fors gestegen en naar verwachting zitten er nog meer prijsverhogingen aan te komen. Het gemiddelde kWh-tarief bij een openbaar AC-laadpunt was in 2020 nog € 0,33. Een groot aantal aanbieders rekent nu al meer dan € 0,60 per kWh.

Ook snelladen – de snelste manier om te laden, maar ook de duurste – is de afgelopen tijd steeds prijziger geworden. De gemiddelde prijs voor snelladen lag in 2020 rond € 0,69 per kWh. Inmiddels is € 0,83 per kWh een gangbaar tarief bij veel aanbieders. Dat is overigens de standaardprijs. Wie veel gebruik maakt van snelladers kan beter een abonnement nemen. Daar betaal je weliswaar een maandelijks bedrag voor, maar dan profiteer je wel van lagere kWh-tarieven. Daardoor pakken de totale laadkosten mogelijk lager uit.

Verder kun je een elektrische auto natuurlijk ook thuis opladen. Dan betaal je het kWh-tarief van je eigen energieleverancier. Tot hoe hoog dat inmiddels is opgelopen, is afhankelijk van het contract bij je energiemaatschappij. Maar dat je ten minste € 0,50 per kWh betaalt, is zeer waarschijnlijk.